Forum O wszystkim i o Niczym

Matwiej

Platforma Obywatelska (PO) – polska centroprawicowa partia polityczna założona 19 stycznia 2001 r. (zarejestrowana 5 marca 2002 r. jako Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej) przez Andrzeja Olechowskiego, Macieja Płażyńskiego z AWS i Donalda Tuska z Unii Wolności.

Powstała po przegranej Donalda Tuska w wyborach na przewodniczącego Unii Wolności (Tusk przegrał z Bronisławem Geremkiem). W jej szeregi wstąpiła część działaczy Unii Wolności i Akcji Wyborczej Solidarność oraz innych organizacji o profilu chrześcijańsko-demokratycznym, demokratyczno-liberalnym oraz konserwatywno-liberalnym.

Program Platformy opiera się w dużej części na hasłach liberalizmu gospodarczego oraz demokracji. PO opowiada się oficjalnie za likwidacją etatyzmu i za częściowym ograniczeniem ingerencji państwa w gospodarkę; wysuwa propozycję wprowadzenia podatku liniowego. Platforma popiera wprowadzenie zasady wyborów większościowych z jednomandatowymi okręgami wyborczymi do Sejmu i likwidację Senatu.

Partia sprzeciwia się: legalizacji eutanazji, zmianom w prawie dotyczącym przerywania ciąży, rejestracji związków homoseksualnych i legalizacji tzw. "narkotyków miękkich". W Deklaracji Ideowej PO z 21 grudnia 2001[1] członkowie PO ustalili, że "fundamentem cywilizacji Zachodu jest Dekalog" (m.in. wiara tylko w judeo-chrześcijańskiego Boga, czczenie świąt ustalonych w obrządku, zakaz zabijania, zakaz cudzołóstwa, zakaz kłamania), łamanie praw w nim zawartych jest "pozbawianiem godności i praw innych [osób]", rolą państwa jest niepozwalanie na to.

PO postuluje natomiast: likwidację bądź łączenie jednostek organizacyjnych w administracji w celu ograniczenia kosztów (tzw. tanie państwo), szerszą współpracę gospodarczą z USA, uproszczenie i zmniejszenie podatków, prywatyzację niektórych przedsiębiorstw, zniesienie poboru do wojska i wprowadzenie armii zawodowej, wprowadzenie częściowej odpłatności za studia państwowe (z pozostawieniem państwowego systemu stypendialnego) oraz upublicznienie wszystkich teczek peerlowskich służb.

Platforma Obywatelska powstała w styczniu 2001 roku z inicjatywy Andrzeja Olechowskiego, Donalda Tuska i Macieja Płażyńskiego na fali sukcesu politycznego, jakim było uzyskanie przez Olechowskiego 19% głosów w wyborach prezydenckich w październiku 2000. Platforma miała stanowić całkowicie nowy ruch społeczny, oddolny i samorządowy, odcinający się od związków z dotychczasowymi partiami politycznymi.

Założyciele partii początkowo chcieli zarejestrować partię pod nazwą "Platforma Obywatelska", jednak wyprzedził ich znany działacz polityczny Adam Słomka z Antyliberalnej Platformy Konfederacja Polski Niepodległej – Obóz Patriotyczny, rejestrując w sądzie własną Platformę Obywatelską. Z tego powodu założyciele partii musieli dodać do nazwy człon "RP".

Platformę zasilili z początku dawni działacze Unii Wolności o poglądach liberalnych, a także pojedyncze osoby z AWS oraz wielu niezwiązanych z dotychczasową polityką. Szerszy przypływ osób z AWS rozpoczął się po 18 marca 2001, gdy decyzję o starcie w wyborach parlamentarnych z listy PO podjęło SKL. Po wyborach wielu działaczy Stronnictwa (w tym m.in. Jan Rokita) przystąpiło do budowania partii politycznej o nazwie Platforma Obywatelska. W maju i czerwcu 2001 odbyły się prawybory mające ustalić kolejność kandydatów na listach wyborczych – było to pierwsze tego typu przedsięwzięcie w Polsce. PO była pierwszą partią w Polsce, która zdecydowała się na tego typu selekcję kandydatów (w ten sposób odpadli od partii tacy działacze jak np. Piotr Żak). Przy okazji kolejnych wyborów odstąpiono jednak od tej praktyki. Porozumienie o starcie z list PO podpisała również nieuczestnicząca w prawyborach Unia Polityki Realnej. Działacze UPR nie uzyskali jednak w wyborach ani jednego mandatu.

W kwietniu 2003 roku z szefostwa zrezygnował Maciej Płażyński. Nowym przewodniczącym został Donald Tusk.

Od września 2003 roku partia zanotowała znaczny wzrost notowań w sondażach, co po części tłumaczy się popularnością głównego śledczego Komisji Sejmowej ds. Rywina – reprezentanta PO Jana Rokity